Δημιουργία Υποδομής για την υποστήριξη της Γαλάζιας Ανάπτυξης στο Βόρειο Αιγαίο: Παρατηρητήριο Παράκτιου Περιβάλλοντος AEGIS

Σύντομη Περιγραφή

Η παρούσα πράξη αφορά την ενίσχυση της υποδομής του Τμήματος Ωκεανογραφίας και Θαλασσίων Βιοεπιστημών με σκοπό την δημιουργία Παρατηρητήριου Παράκτιου Περιβάλλοντος AEGIS που θα υποστηρίξει τη Γαλάζια Ανάπτυξη του Βορείου Αιγαίου σύμφωνα με τη Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης της Περιφέρειας και θα προσφέρει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, όπως:

• Υποστήριξη δημιουργίας και λειτουργίας καταδυτικών πάρκων και υποβρύχιων τουριστικών διαδρομών.

• Συμπλήρωση φακέλου προς προώθηση και κατοχύρωση προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) (πχ σαρδέλα Καλλονής).

• Άμεση επέμβαση σε παράκτιες περιβαλλοντικές κρίσεις (πχ φυτοπλαγκτονικές εξάρσεις τοξικών ειδών, καταγραφή φυσικών καταστροφών).

• Προσφορά υπηρεσιών καταγραφής περιβαλλοντικών δεδομένων και αποτυπωμάτων παράκτιων δραστηριοτήτων ή/και της Κλιματικής Αλλαγής που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή (πχ 2008/56/ΕΚ) και Εθνική (πχ ΦΕΚ 3983/2011) νομοθεσία.

• Προσφορά υψηλής ποιότητας επιχειρησιακών προβλέψεων της θαλάσσιας κατάστασης (π.χ. θερμοκρασία, αλατότητα, ρεύματα) στο ευρύ κοινό μέσω της ιστοσελίδας του ΤΩΘΒΕ και του συστήματος ΠΟΣΕΙΔΩΝ (ΕΛΚΕΘΕ).

• Υποστήριξη μελετών έργων υποδομής (πχ υδάτινων ταμιευτήρων, έργων παράκτιας προστασίας).

• Συμβολή στην πολιτική προστασία πχ σε περιπτώσεις πλημμυρικών φαινομένων.

• Συνεισφορά σε εργασίες προστασίας ακτής από ρύπανση, έρευνας και διάσωσης κλπ.

• Χωροθέτηση και υποστήριξη χρήσεων θαλάσσιου και παράκτιου χώρου (υδατοκαλλιεργειών, αλιείας, θαλάσσιων αιολικών πάρκων, υποθαλάσσιων αδρανών υλικών, θαλάσσιου αθλητισμού).

Χρηματοδότηση

Το έργο «Δημιουργία Υποδομής για την υποστήριξη της Γαλάζιας Ανάπτυξης στο Βόρειο Αιγαίο: Παρατηρητήριο Παράκτιου Περιβάλλοντος (AEGIS)» (με κωδικό ΟΠΣ 5021550) χρηματοδοτήθηκε από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Βόρειο Αιγαίο 2014-2020»

Συνιστώσες

• Κινητό Παρατηρητήριο. Διαθέτει εξοπλισμένο αυτοκινούμενο εργαστήριο για την πρωτογενή επεξεργασία, συντήρηση και ασφαλή μεταφορά δειγμάτων πεδίου, φουσκωτό ταχύπλοο σκάφος και απαραίτητο εξοπλισμό για την γρήγορη εκτέλεση εργασιών πεδίου κατά παραγγελία (πχ χαρτογράφηση υποβρύχιων τουριστικών διαδρομών) σε όλο το Βόρειο Αιγαίο.

• Τηλεπισκόπηση – Προστασία Ακτών. Δρα υποστηρικτικά στο κινητό παρατηρητήριο ή ανεξάρτητα με σκοπό την ανάλυση/χρήση πληροφορίας από δορυφόρους γεωπαρατήρησης, αυτόνομα εναέρια οχήματα (drones) και επίγεια δίκτυα παρατήρησης της παράκτιας μορφοδυναμικής/υδροδυναμικής υψηλής χωρο-χρονικής ανάλυσης, παράγοντας σε σύντομο χρόνο πληροφορία μεγάλης χωρικής έκτασης, μειώνοντας την απαιτούμενη προσπάθεια και το κόστος μελλοντικών έργων παράκτιας περιβαλλοντικής αποτύπωσης και παρακολούθησης που απαιτούνται από την περιβαλλοντική νομοθεσία (πχ Οδηγία 2014/52/ΕΕ).

• Εργαστήριο Διασφάλισης Ποιότητας και Ελέγχου Μετρήσεων. Συμπληρώνει την διαθέσιμη υποδομή του ΤΩΘΒΕ για την υποστήριξη των μετρήσεων πεδίου και την παραγωγή υψηλής ποιότητας μετρήσεων αναφοράς, δίνοντας την δυνατότητα καταγραφής/παρακολούθησης σημαντικότατων αλλαγών λόγω Κλιματικής Αλλαγής (πχ της οξίνισης της θάλασσας).

• Πρότυπη Υποδομή Συνεχούς Παρακολούθησης. Πρόκειται για κινητό σύστημα/αγκυροβόλιο παρακολούθησης περιβαλλοντικών παραμέτρων της παράκτιας ζώνης αποτελούμενο από διάφορους αισθητήρες πεδίου που θα παρέχουν σε πραγματικό χρόνο συνεχή υδρο-μετεωρολογική και περιβαλλοντική πληροφορία (πχ επίπεδα ραδιενέργειας) στο ευρύ κοινό. Το αγκυροβόλιο, που αρχικά θα δοκιμασθεί στον Κόλπο Καλλονής, θα μεταφέρεται σε σύντομο χρόνο όπου ζητηθεί.

• Παραγωγή προβλέψεων θαλάσσιας κατάστασης και κυκλοφορίας. Με βάση την υπάρχουσα τεχνογνωσία θαλάσσιων προσομοιώσεων του ΤΩΘΒΕ θα προσφερθούν υψηλής ποιότητας επιχειρησιακές προβλέψεις για την κατάσταση της θάλασσας. Θα εξελιχθούν εργαλεία πρόβλεψης της διασποράς/πορείας επιπλεόντων ή μη σωμάτων στη θάλασσα για την υποστήριξη εργασιών προστασίας ακτής από θαλάσσια ρύπανση, έρευνας και διάσωσης κλπ.

• Γραφείο Πληροφόρησης και Εκπαίδευσης. Η διαδραστική αλληλεπίδραση του AEGIS με την Κοινωνία θα γίνεται μέσω εξειδικευμένης δομής για την επικοινωνία με δυνητικούς χρήστες και την προσαρμογή των παρεχόμενων προϊόντων/υπηρεσιών στις απαιτήσεις των χρηστών.

Υλοποίηση

Το έργο AEGIS βρίσκεται στην πορεία υλοποίησης, καθώς ολοκληρώνονται οι προμήθειες και εγκαταστάσεις του υλικοτεχνικού εξοπλισμού, και η διαδικασία επιλογής των απαραίτητων νέων επιστημόνων. Ήδη έχει παραληφθεί το μεγαλύτερο μέρος του εξοπλισμού, και περνάμε στο στάδιο ελέγχου λειτουργίας και εξέλιξης των πρωτοκόλλων ελέγχου και διασφάλισης ποιότητας των μετρήσεων. Παρακάτω παρέχεται κάποιο οπτικό υλικό από τις εξελίξεις αυτές:

Εγκατάσταση Σταθμηγράφου στη Σκάλα Καλλονής

Σταθμηγράφος στη Σκάλα Συκούντας (Ντίπι)

Πόντιση αγκυροβολίου στον κόλπο της Καλλονής