Θαλάσσια Βιολογία

Με την επιτυχή ολοκλήρωση αυτού του Μαθήματος ο/η φοιτητής/ήτρια θα είναι σε θέση να έχει αποκτήσει γνώσεις που σχετίζονται με:

• Βασικές έννοιες και αρχές που σχετίζονται με την μελέτη των θαλασσίων οργανισμών

• Την οικολογική σημασία των θαλασσίων οργανισμών και τις αλληλεπιδράσεις τους με το περιβάλλον

• Την οικονομική σημασία των θαλασσίων οργανισμών (τροφή, φαρμακοβιομηχανία, χημική βιομηχανία, κ.λ.π.)

• Την συστηματική κατάταξη, μορφολογία, ανατομία, φυσιολογία, τις φυλογενετικές συγγένειες και την ηθολογία των θαλάσσιων οργανισμών

• Την γενική και ειδική ορολογία που χρησιμοποιείται στη Θαλάσσια Βιολογία

• Την αναγνώριση και ταυτοποίηση των κυριότερων αντιπροσωπευτικών ειδών Θαλάσσιας Χλωρίδας και Πανίδας που απαντώνται στις Ελληνικές Θάλασσες και στη Μεσόγειο

• Αυτόνομη εργασία

• Ομαδική εργασία

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών

• Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον

• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και σύνθετης σκέψης

Στο Μάθημα (Θεωρία) αναλύονται τα ακόλουθα:

• Η Επιστήμη της Θαλάσσιας Βιολογίας: Ιστορική αναδρομή

• Βασικές αρχές επιστημονικής μεθόδου με αναφορές στη θαλάσσια βιολογία

• Ωκεανογραφική και βιολογική ζώνωση του θαλασσίου περιβάλλοντος

• Αβιοτικά χαρακτηριστικά θαλασσίου περιβάλλοντος και επιδράσεις τους στους θαλάσσιους οργανισμούς

• Βασικές αρχές Θαλάσσιας Βιολογίας (Αναπαραγωγή, Φυσική Επιλογή και προσαρμογή, γενικές αρχές ταξινόμησης, φυλογένεση και εξελικτική ιστορία των θαλασσίων οργανισμών)

• Μορφολογία, ανατομία, βιολογία, οικολογία, ηθολογία, ταξινομία, φυλογενετικές συγγένειες και οικονομική σημασία των διαιρέσεων στα Βασίλεια της ζωής: Ιοί, Προκαρυώτες – Μονήρη Βακτήρια και Αρχαία, Πρώτιστα – Μονοκύτταρα Φύκη/Πρωτόφυτα και Πρωτόζωα, Μύκητες, Φυτά – Πολυκύτταρα Φύκη (Χλωροφύκη, Φαιοφύκη και Ερυθροφύκη) και Μακρόφυτα Αγγειόσπερμα (Θαλάσσια Γρασίδια, Φυτά Αλοελών, Μαγγρόβια Φυτά), Ζώα – Θαλάσσια Ασπόνδυλα (Σπόγγοι, Κνιδόζωα, Πλατυέλμινθες, Νηματώδεις, Δακτυλιοσκώληκες, Μαλάκια, Καρκινοειδή, Βρυόζωα, Εχινόδερμα, Ημιχορδωτά, κ.α.) και Σπονδυλωτά (Ψάρια, Θαλάσσια Ερπετά, Πτηνά και Θηλαστικά).

Το Μάθημα συμπληρώνεται με Εργαστηριακές/Φροντιστηριακές Ασκήσεις στο Εργαστήριο Βιολογίας καθώς και Υπαίθριες  Εργαστηριακές Ασκήσεις/Εργασίες Πεδίου όπου και πραγματοποιούνται τα ακόλουθα:

• Προσδιορισμός - Ταυτοποίηση και Ανατομία Ειδών Κύριων Ταξινομικών Ομάδων Θαλάσσιων Οργανισμών (Προσδιορισμός - Ταυτοποίηση καθώς και Ανατομία αντιπροσωπευτικών Ειδών Κύριων Ταξινομικών Ομάδων - Πρώτιστα, Αγγειόσπερμα και Μακροφύκη, Μαλάκια, Καρκινοειδή, Εχινόδερμα, Ψάρια - Θαλάσσιων Οργανισμών με την χρήση εξειδικευμένων Κλειδών Προσδιορισμού Ειδών, συγκριτικού Βιολογικού υλικού καθώς και του κατάλληλου Επιστημονικού Εργαστηριακού εξοπλισμού - π.χ. Όργανα ανατομίας, Στερεοσκόπια, Μικροσκόπια)

• Τεχνικές Παρατήρησης και Συλλογής Βιολογικών Δειγμάτων από το Θαλάσσιο Παράκτιο Περιβάλλον για προσδιορισμό - ταυτοποίηση Ειδών Κύριων Ταξινομικών Ομάδων Θαλάσσιας Χλωρίδας και Πανίδας (Παρατήρηση και/η Συλλογή Βιολογικών Δειγμάτων με δειγματολήπτες πλαγκτού, snorkeling και κατάδυση για προσδιορισμό- ταυτοποίηση αντιπροσωπευτικών Ειδών Κύριων Ταξινομικών Ομάδων Θαλάσσιας Χλωρίδας και Πανίδας με την χρήση Οδηγών Αναγνώρισης Ειδών Χλωρίδας και Πανίδας)

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:

• Castro P, Huber M (2012). ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ, Επιμ. Έκδοσης στα Ελληνικά (2015) Ε. Βουλτσιάδου κ.α., Έκδ. Οίκος UTOPIA, 640 Σελ.

• Nybaken JW (2001). ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ: Μια Οικολογική Προσέγγιση, Επιμ. Έκδοσης στα Ελληνικά M. Αποστολοπούλου κ.α., Έκδ. Οίκος ΙΩΝ, Αθήνα, 563 Σελ.

• KOYTΣOYMΠAΣ Δ. (2001). - Β' Επανεκτύπωση, 2005 - "ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ" (Σημειώσεις & Εργαστηριακές Ασκήσεις, 175 Σελ., Διδακτικό Εγχειρίδιο για τους Φοιτητές του Προπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών του Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας)

• Pinet (2009). "INVITATION TO OCEANOGRAPHY", Jones & Bartlet Publ., 612 pp.

Διατίθεται προς χρήση στη διάρκεια των Εργαστηριακών Ασκήσεων (Εργαστήριο Βιολογίας και Υπαίθριες Εργαστηριακές Ασκήσεις/Εργασίες Πεδίου) - ενδεικτικά:

• "FLORA Y FAUNA DEL MEDITERRANEO" (Riedl, 1996, 672 pp.)

• "Η ΖΩΗ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ" (Συμεωνίδη Ν. & Δ. Συμεωνίδης, 2011, MEDITERRANEO Editions, Ρέθυμνο, Κρήτη, 245 Σελ.)

• "GUIDE TO THE SEASHORES AND SHALLOW SEAS OF BRITAIN & NORTHERN EUROPE" (Campbell A., 2005, Pocket Guide Book, Octopus Publ; Books, 329 pp.)

Πρόσθετη συνιστώμενη Βιβλιογραφία (Διεθνή Επιστημονικά Περιοδικά με γνωστικό επιστημονικό αντικείμενο την Θαλάσσια Βιολογία που είναι διαθέσιμα μέσω του Healink – Ελληνικού Δικτύου Βιβλιοθηκών) - ενδεικτικά:

• Marine Biology International Journal on Life in Oceans and Coastal Waters

• Marine Ecology

• Mediterranean Marine Sciences

• Marine Biodiversity

• Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom

• Marine Ecology Progress Series

• Marine Biodiversity Records

• Journal of Experimental Marine Biology and Ecology